نقش پیمان دفاعی در برنامههای توسعه و سند چشمانداز ایران ۱۴۰۴

سند چشم انداز توسعه 1404 در ایران را می توان محور اصلی برنامه ریزی اقتصادی و استراتژیک دانست. این امر با شاخص های فرهنگ سیاسی ایران پیوند یافته است. در سند چشم انداز بر ضرورت تبدیل ایران به محور قدرت منطقه ای در آسیای جنوب غربی تأکید شده است. یکی از ابزارهای تحقق چنین اهدافی در چارچوب آنارشی موجود در نظام بین الملل را می توان «خودیاری» و سازمان دهی «پیمان های دفاعی» دانست. پیمان های دفاعی یکی از ابزارهای اصلی موازنه منطقه ای در سیاست دفاعی ایران محسوب می شود. افزایش تهدیدات بین المللی امریکا علیه ایران را می توان به عنوان یکی از ضرورت های بهره گیری از الگوی ائتلاف در سیاست بین الملل دانست. به عبارت دیگر، ائتلاف را می توان یکی از روش های عبور از آنارشی دانست؛ ائتلاف گرایی را باید در زمره ابزارهای قدرت و امنیت دانست. کشورهایی که از ائتلاف گرایی بهره می گیرند، قادر خواهند بود تا منافع و مطلوبیت های بیشتری را در سیاست بین الملل پیگیری نمایند. ایفای نقش ایران در برنامه سند چشم انداز صرفاً در شرایطی امکان پذیر است که زمینه های لازم برای ارتقاء همکاری های چندجانبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی با واحدهای منطقه ای و قدرت های بزرگ فراهم شود. تحرک ژئوپلیتیکی ایران در گسترش همکاری های چندجانبه منطقه ای با روسیه و چین را می توان واکنشی نسبت به استراتژی دفاعی و عملیاتی پنتاگون برای سال های 2020 – 2012 دانست. پیمان های دفاعی در زمره ائتلاف های منطقه ای محسوب می شود که زمینه های لازم برای ایجاد تعادل، ثبات و همکاری های بین منطقه ای را فراهم می سازد.